ԸՆԿԵՐՈՋՍ ՄԵՐՁԱՎՈՐՆԵՐԸ 

Այս մի­ջա­դե­պը տե­ղի ու­նե­ցավ 1838 թ. ամ­ռա­նը, երբ ես ըն­դա­մե­նը տասն­վեց տա­րե­կան էի և, պետք է ասել, տար­ված զա­նա­զան հո­վե­րով. գլ­խումս ինչ քա­մի­ներ ասես  չէ­ին պտտ­վում: Մար­դիկ մեր կող­մե­րում, ինչ­պես ըն­դուն­ված էր մտա­ծել, շատ տաղտ­կա­լի էին անց­կաց­նում իրենց առօր­յան ու քթից այն կողմ ոչինչ տես­նել չէ­ին ու­զում... Բայց արի ու տես, որ այդ­պես թվում էր մի­այն առա­ջին հա­յաց­քից, քա­նի որ ամեն մարդ՝ բա­րե­համ­բույր կոմս լի­ներ  նա, շար­քա­յին պրիս­տավ, թե՝ սլո­բո­դա­յի ծնունդ ու աղու­նա­վար­ձից խու­սա­փող ազա­տա­կան, ու­ներ իր երկ­րորդ, իսկ ոմանք նաև՝ եր­րորդ կյան­քը, որը բնավ նման չէր այս­պես կոչ­ված հիմ­նա­կան կյան­քին: Դա գու­ցե տաղ­տու­կից փախ­չե­լու մի­ջոց էր, բայց եր­բեմն շատ թանկ էր նս­տում նրանց վրա: 

Առ ու փա­խիր

Հայրս սի­րում էր կրկ­նել, որ եթե ու­զում ես իմա­նալ մար­դու ճշ­մա­րիտ բնույ­թը, պի­տի ապ­րես նրա այդ ընդ­հա­տակ­յա կյան­քով: Իսկ դա ամենևին էլ խա­ղու­պար չէ: Կա­սեմ ավե­լին՝ դա վտան­գա­վոր է: Հատ­կա­պես նրա հա­մար, ով քի­թը խո­թում է իրեն չվե­րա­բե­րող գոր­ծե­րի մեջ: Թեև հե­տաքրք­րա­սեր մար­դու բախ­տը եր­բեմն բե­րում է, ու նա ակա­մա հայտն­վում է իրեն հու­զող այդ խորհր­դա­վոր իրա­կա­նու­թյան  մեջ: Մի քա­նի օգ­տա­կար բան քա­ղե­լուց հե­տո ավե­լի  լավ է արագ պոչդ քաշ­ես, այ­լա­պես քեզ սպա­սում է, լա­վա­գույն դեպ­քում, թյու­րի­մա­ցու­թյուն­նե­րի շքերթ. կամ քեզ թյու­րի­մա­ցա­բար ծե­ծում են ինչ­-որ մար­դիկ՝ գո­ղու­թյան մեջ կաս­կա­ծե­լով, կամ թյու­րի­մա­ցա­բար խայ­տա­ռա­կում են՝ այ­լա­սեր­վա­ծու­թյան մեջ մե­ղադ­րե­լով, կամ էլ որ­պես խռո­վու­թյուն սեր­մա­նող մա­սոն ձեր­բա­կա­լում՝ զեմստ­վո­յա­կան ժան­դար­մե­րի­ա­յի ձեռ­քը տա­լով:

Մեր ան­մեղ օյին­նե­րը

Ու­րեմն ես տասն­վեց տա­րե­կան էի, ինչ­պես ասա­ցի: Եվ ինչ­պես յու­րա­քանչ­յուր կայ­տառ պա­տա­նի, ես էլ դա­սից փախ­չե­լու գայ­թակ­ղու­թյա­նը չէի ու­զում դի­մա­նալ ու ազա­տու­թյունս նշում էի հիմ­նա­կա­նում գիմ­նա­զի­ա­յից հե­ռու, որ վե­րա­կա­ցու­նե­րը հան­կարծ մա­հա­կը մեջ­քիս չկոտ­րեն:
Ես հա­մա­դա­սա­րան­ցի­նե­րիցս մե­կի՝ Օլեգ անու­նով մի տղա­յի հետ էի ըն­կե­րու­թյուն անում: Նա եր­բեմն առա­ջար­կում էր մտ­նել Պուշ­իս­տի Զվեր կոչ­վող տե­ղան­քի անաս­նա­ֆեր­մա՝ ճա­գար ցրե­լու: Նա հի­ա­նա­լի հա­մա­դա­մա­սեր էր ու նաև կա­րո­ղա­նում էր մար­մանդ կրա­կի վրա անուշ­ա­համ խոր­տիկ­ներ պատ­րաս­տել հատ­կա­պես ճա­գա­րի մսից, հա­տի­կաշ­ատ աշ­ո­րա­յից ու բան­ջա­րից: 
Բայց եթե հա­վես­ներս տե­ղը չէր լի­նում, նա ինձ հրա­վի­րում էր իրենց շքեղ առանձ­նա­տուն, որ­տեղ  բնակ­վում էր քրոջ ու երի­տա­սարդ մայ­րի­կի հետ: Օլե­գի հայ­րը հայտ­նի բևեռա­խույզ էր ու վա­ղուց էր, ինչ մի հե­ռա­վոր գի­տար­շա­վի էր մեկ­նել: Ասում էին, թե նա ան­հետ կո­րել է, բայց Օլե­գը չէր հա­վա­տում դրան ու անընդ­հատ աչ­քը  ճամ­փին էր:
Օլե­գենց տա­նը ես ըն­դա­մե­նը եր­կու ան­գամ էի եղել, այն էլ թռու­ցիկ, երբ Օլե­գը մտ­նում էր տուն՝ ինձ հե­տը քարշ տա­լով, ու խոր­դա­նո­ցում մեր օյին­բա­զու­թյուն­նե­րի հա­մար տար­բեր զի­բիլ­ներ խց­կում ու­սա­պար­կը, պն­դե­լով, որ դրանք մի օր պետք կգան. ապա մենք տա­նում-­թաքց­նում էինք մեր ավա­րը կամ հա­ճախ թող­նում նոր ժա­մա­նա­կա­վոր հանգր­վա­նում:
Այդ ան­գամ Օլե­գը չգի­տես ուր էր կո­րել, ու դա­սից մե­նակ փախ­չե­լով, ես անն­պա­տակ «վխ­տում» էի լայ­նա­ծիր դաշ­տե­րում, ու շու­տով ոտ­քերս բե­րին նրանց տան մո­տեր­քը:
Ար­դեն թա­փա­ռում­նե­րիցս ձանձ­րա­ցած՝ որոշ­ե­ցի խի­զա­խել ու մտ­նել Օլե­գենց տուն. ինչ իմա­նաս՝ գու­ցե հի­վանդ է իմ  բա­րե­կա­մը: Բա­ցի այդ, ես շատ ծա­րավ էի, փորս էլ վեց-­վեց էր անում:

Գրեն­կա­յի անուշ հա­մը

Դու­ռը բա­ցեց Օլե­գի 23-ամ­յա քույ­րը՝ սի­րու­նիկ Ելե­նան, որի հետ մեր հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը «բարև ձեզ»-ից այն կողմ չէ­ին էլ անց­նում: Դե ինչ հա­րա­բե­րու­թյուն կա­րող էր հաս­տատ­վել մեր միջև, եթե ես, ըստ էու­թյան, դեղ­նակ­տուց մի լա­կոտ էի նրա հա­մար:
- Օլեգն ու՞ր է, չգի­տե՞ք,- քա­ղա­քա­վա­րի հարց­րի ես:
- Ին­չի՞, դուք էսօր մի­ա­սին չե՞ք փա­խել դա­սից:
Ես ան­հար­մար զգա­ցի այն բա­նից, որ Լե­նան այդ­պես ան­մի­ջա­կան ու թեթև ար­տա­սա­նեց «դա­սից փախ­չել» ար­տա­հայ­տու­թյու­նը:
- Չէ, նա իս­կի դա­սի էլ չի ներ­կա­յա­ցել,- ասա­ցի ես ու տեղ­նու­տե­ղը լե­զուս կծե­ցի, մտա­ծե­լով, որ ակա­մա մատ­նե­ցի դա­սըն­կե­րոջս, որը ով գի­տի ինչ քյալ­լագ­յո­զու­թյուն է անում հենց էս պա­հին, երբ ես ու նրա գե­ղեց­կա­դեմ քույ­րի­կը էս­պես խա­ղաղ զրու­ցում ենք, ասես մոտ ազ­գա­կան­ներ կամ հին ըն­կեր­ներ լի­նենք:
- Լավ, ինչ որ է, ներս արի: Հե­տո կպար­զենք՝ ուր է էդ թո­կից փա­խա­ծը,- ժպ­տա­լով ասաց Լե­նան, ու ես ան­կա­րող եղա դի­մադ­րել նրա գե­րող ժպի­տին ու ներս մտա՝ փոշ­ոտ սան­դալ­նե­րովս կեղ­տո­տե­լով մարդ­կանց գոր­գը... 
Ուղ­ղա­կի չեմ սի­րում ոտա­բո­բիկ տուն մտ­նել, ինչ­պես անում էր մեր հարևան Միշ­ա Սե­րա­ֆի­մո­վի­չը, որով­հետև, իմ կար­ծի­քով, մարդ, թե­կուզ հյու­րի կար­գա­վի­ճա­կով, ակա­մա նվաս­տա­նում է, երբ բոբ­կա­նում է օտա­րի ներ­կա­յու­թյամբ:
Ես խոն­ջա­ցած մար­մինս գցե­ցի Օլե­գենց պինդ թախ­տին՝ մեջ­քով հեն­վե­լով ձվաձև բար­ձե­րին: Աչ­քերս ակա­մա փակ­վում էին: Բայց, ան­հար­մար զգա­լով, ջա­նում էի ուշ­ա­դիր լի­նել:
- Սպա­սիր՝ ես հի­մա,- ասաց Լե­նան ու մտավ խո­հա­նոց: Քիչ անց նա բե­րեց մի աժ­դա­հա սկու­տեղ, որի վրա տար­բեր չափ­սի, ձևի ու գույ­նի թա­սե­րի մեջ  դար­սած էին զա­նա­զան  հա­մեղ ու­տեստ­ներ. միրգ, քաղց­րա­վե­նիք ու նոր թխած գրեն­կա­ներ...                                  
Այդ ամե­նը դնե­լով թախ­տի առջևի ան­թիկ­նակ կլոր աթո­ռա­կին՝ Լե­նան, նա­զան­քով ուղ­ղե­լով ճա­կա­տին ըն­կած մա­զա­փուն­ջը, ասաց.
- Օգտ­վիր, Վա­լե­րի, երևում է՝ շատ ես հոգ­նած...
Ինձ խո­րա­պես հու­զեց, որ Լե­նան գի­տի իմ անու­նը: Երևի Օլե­գը նրան հա­ճախ է պատ­մում մեր հա­մա­տեղ գժու­թյուն­նե­րից, ու հի­մա Օլե­գի քույ­րը իմ հան­դեպ առանձ­նա­կի հա­մակ­րան­քով է լց­ված:
- Շնոր­հա­կալ եմ, Լե­նա: Կա­րո՞ղ եմ ձեզ այդ­պես ան­վա­նել:
- Իհար­կե, խեն­թուկ,- և նա ծի­ծա­ղեց:
Լե­նան շատ լա­վիկն էր: Նրան սա­զում էր կարճ­լիկ երկ­նա­գույն խա­լաթն ու զրն­գուն ծի­ծա­ղը: Ի հաս­տա­տումն մեր մտեր­մու­թյան՝ ես ան­վա­րան ձեռքս եր­կա­րե­ցի ու վերց­նե­լով մի կարմ­րած գրեն­կա՝ կծե­ցի: Շատ հա­մեղ էր:
- Դու՞ք եք պատ­րաս­տել,- տխ­մա­րի պես ասա­ցի ես, փո­խա­նակ գո­վե­ի՝ ով էլ որ թխած լի­ներ:
- Ըհը... Կտա՞ս ես էլ փոր­ձեմ,- ասաց Լե­նան ու առանց պա­տաս­խա­նիս սպա­սե­լու, կծեց գրեն­կա­յի իմ կծած տե­ղից...

Լե­նա­յի սի­րա­տո­չոր մար­մի­նը

Ես շփոթ­վե­ցի, բայց մի­այն մի պահ: Ինձ դուր եկավ Լե­նա­յի մտեր­միկ արար­քը, և հա­զիվ զս­պե­ցի նրան համ­բու­րե­լու՝ հան­կար­ծա­կի ծն­ված բուռն ցան­կու­թյունս: Իսկ երբ ու­զում էի գրեն­կա­յից յու­ղոտ­ված մատ­ներս ան­ձե­ռո­ցի­կով սր­բել, Լե­նան ձեռքս բռ­նեց ու սկ­սեց լպս­տել մատ­ներս:
Լե­զուս կապ ըն­կավ...
Լե­նա­յի աչ­քե­րը պսպ­ղում էին: 
Նա բաց թո­ղեց ձեռքս ու դա­նաղ ար­ձա­կեց խա­լա­թը, որի տա­կից ոչինչ չէր հա­գել: Հե­տո ձեռքս դրեց պիրկ ստինք­նե­րին ու կա­մաց-­կա­մաց իջեց­րեց ներքև: Ձեռքս ուղ­ղոր­դե­լու անհ­րա­ժեշ­տու­թյուն չկար էլ, և գու­ցե կռա­հե­լով այդ, Լե­նան սկ­սեց ար­ձա­կել իմ տա­բա­տի կո­ճակ­ներն ու արագ հա­նե­լով վեր­նաշ­ա­պիկս, ամուր սեղմ­վեց ինձ: Հի­մա եր­կուսս էլ տկ­լոր էինք... Ինձ պա­րու­րեց ան­հաս­կա­նա­լի մի զգա­ցում... Ես այր­վում էի կր­քից ու տեն­չում Լե­նա­յի մար­մի­նը, որն ար­դեն ողո­ղել էի ան­փորձ համ­բույր­նե­րովս: Միևնույն ժա­մա­նակ ինձ խան­գա­րում էր ըն­կե­րոջս դա­վա­ճա­նե­լու տան­ջա­լից միտ­քը:
Բայց աղջ­կան տի­րա­նա­լու փա­փագս ավե­լի ուժ­գին էր, և ի վեր­ջո տար­փան­քը հաղ­թեց ըն­կե­րա­կան զգաց­մունք­նե­րին... 
Ես կա­տա­ղի գրո­հով տա­պա­լե­ցի Լե­նա­յին ու շա­րու­նա­կե­ցի գուր­գու­րանք­ներս՝ դրանց մեղմ կծո­տում­ներ հա­վե­լե­լով: Հոգ­նա­ծու­թյու­նիցս ոչինչ չէր մնա­ցել:
Լե­նան հա­ռա­չում էր, տն­քում. հե­տո սկ­սեց ճչալ, երբ գլուխս հա­սել էր ոտ­քե­րի արանքն, ու ես գա­զա­նի­կի պես հոշ­ո­տում էի մեկ աղջ­կա լի­քը զիս­տե­րը, մեկ մար­մա­րա­ձույլ ողորկ փո­րը, մեկ ոս­կե­թել ցայլ­քը...
Նա շոշ­ա­փում էր մար­մինս, և ես հա­ճե­լի­ո­րեն փշա­քաղ­վում էի, հե­տո նրա մատ­նե­րը հա­սան գրգռ­ված ան­դա­միս, և սիրտս քիչ մնաց կանգ­ներ: Նա նր­բո­րեն շո­յում էր բանս ու ճզ­մում ամոր­ձա­պար­կիս հետ մի­ա­սին:
Թով­չանքն ար­դեն գե­րել էր ինձ: Ես  լի­զում էի աղջ­կա գրգռ­ված պտուկ­ներն ու կծո­տում գն­դա­կի պես կլոր ու ամուր ստինք­նե­րը, ճանկ­ռում կա­րա­պի վի­զը:
Շու­տով Լե­նան թախ­տից իջավ ու հա­տա­կին չո­քե­լով սկ­սեց «խժ­ռել» կարծ­րա­ցած ու թե­ժա­ցած «ստեպ­ղինս»:
Օլե­գի քրոջ ճար­տար լե­զուն ինչ հնարք ասես, որ չբա­նեց­րեց ոտ­քե­րիս արան­քում:  Շչու­կին­յան սև շու­կա­յի գլ­խա­վոր մուտ­քի մոտ վա­ճառ­վող շա­քա­րե դարչ­նա­կար­միր աք­լոր­նե­րը երևի էդ­պես ախոր­ժա­լից չվա­յե­լեր, ինչ­պես կարծ­րա­ցած «շա­քա­րե­ղեգս» էր վա­յե­լում...
Մինչ այդ ես, իհար­կե, քա­նիցս առիթ էի ու­նե­ցել ճա­նա­չե­լու աղ­ջիկ­նե­րի չթե փեշ­ե­րի տակ թաքն­ված թո­վիչ ու գե­րող բա­րիք­նե­րը... Սա­կայն, են­թադ­րե­ցիք ան­շուշտ, որ բո­լոր այդ դեպ­քե­րում նրան­ցից և ոչ մեկն ինձ հետ  չէր հանդգ­նել գլուխ բե­րել նման խեն­թաց­նող բան, որն, ասում են, իբր Բո­նա­պար­տի հայ­րե­նա­կից­նե­րը «մու­նետ» են կո­չում կամ նման մի զի­բիլ:

Քե­ռի Մի­րո­նի խե­լոք զրույց­նե­րից

Լե­նոչ­կա­յի եռան­դուն աշ­խա­տան­քի արդ­յուն­քը եղավ այն, որ շու­տով իմ յո­թե­րորդ երկն­քից թանձր ու կպ­չուն հե­ղու­կի տաք շի­թը թա­փե­ցի նրա սի­րու­նիկ պե­պե­նոտ դեմ­քին... Ան­գամ վար­սե­րը թրջ­վե­ցին: Ես բա­վա­կա­նու­թյու­նից թալ­կա­ցած ըն­կա թախ­տին՝ ոտ­քով շուռ տա­լով Լե­նա­յի հրամց­րած անուշ­ե­ղե­նով լի սկու­տե­ղը: Դրա վրա ուշ­ադ­րու­թյուն իսկ չդարձ­նե­լով՝ աղ­ջիկն սկ­սեց սա­նի­տա­րի ման­րակր­կի­տու­թյամբ լպս­տել-­մաք­րել շուր­թե­րը լղո­զած մեղ­րա­ծոր նեկ­տա­րը, որը շատ նման էր մո­րա­կան տա­տիս՝ բաբ­կա Քսե­նի­ա­յի թու­թու­նի մեղ­րին...
Ըստ երևույ­թին Լե­նոչ­կա­յին դուր էր գա­լիս պա­տա­նե­կան «ար­տադ­րան­քը», որի մա­սին գիմ­նա­զի­ա­յի դռ­նա­պան քե­ռի Մի­րո­նը, եր­կար դա­սա­մի­ջո­ցին մեզ գլ­խին հա­վա­քած, պատ­մում էր, թե իբր դրա­նից է հենց ստեղծ­վում երե­խա­յի սաղ­մը, որը կնոջ ար­գան­դում շու­տով վե­րած­վում է պտ­ղի... Իմ ըն­կեր Մաք­սի­մը Մի­րո­նի խոս­քի վրա, հիշ­ում եմ, մի­ա­միտ-­մի­ա­միտ վրա բե­րեց, թե «ու­րեմն եթե էդ խառ­նուր­դին դար­չին ավե­լաց­նես, սևամո՞րթ կծն­վի՞...»: 
Մի­րո­նը, որ ըն­կած-­հե­լած, կար­դա­ցած մարդ էր, դրա պես ախ­մախ միտք երևի լսած չկար, որով­հետև ամ­բողջ օրն էն­քան ծի­ծա­ղեց, որ փո­րի ցա­վը եր­կու օր չէր անց­նում...
Քթար­մա­տը քո­րե­լով՝ Մի­րո­նը պատ­մում էր նաև, որ Կիևյան Ռու­սի­ա­յի հաս­տա­քա­մակ բո­յա­րու­հի­ներն Ամու­րի այդ թանձր խառ­նուր­դը, ոչ առանց հե­քիմ­նե­րի խորհր­դի, օգ­տա­գոր­ծել են որ­պես երի­տա­սար­դու­թյան հրաշ­ա­գործ էլիք­սիր, և իրենց իրա­կան տա­րի­քից կրկ­նա­կի ջա­հել են երևացել...

«Լեն­կա + Վա­լեր­կա»

Մինչ ես, Օլե­գենց թախ­տին աղ­վե­սի մոր­թու պես փլ­ված­-ըն­կած, տար­վել էի էս զվար­ճա­լի «հուշ­ե­րով», Լե­նան սկ­սեց իմ խոն­ջա­ցած դյու­ցազ­նին ի զեն կո­չել ու մեր ընդ­հատ­ված գո­տե­մար­տին վե­րա­դարձ­նել իր՝ հա­վա­նա­բար ար­դեն վա­ղուց փորձ­ված գաղտ­նի եղա­նա­կով: 
Հա­տա­կից բարձ­րաց­նե­լով ճա­քած կա­վե գե­ղե­ցիկ սկա­հա­կը, որի մի­ջի խա­ղո­ղի սև ճու­թե­րից և ոչ մե­կը չէր վնաս­վել, նա դրեց կող­քը, իսկ ին­քը  մեկն­վեց կար­պե­տին ու աչ­քե­րը բնի մեջ խա­ղաց­նե­լով՝ մեկ ինձ, մեկ խա­ղո­ղին նա­յե­լով ու հա­տիկ­նե­րը մե­կիկ-­մե­կիկ պո­կե­լով, անշ­տապ շա­րեց ան­ձե­ռա­կերտ ստինք­նե­րի շուր­ջը: Սկզ­բից չըմբռ­նե­ցի մտ­քի­նը, բայց շու­տով իմ դա­տին հանձ­նեց խա­ղո­ղե մո­զա­ի­կա­յից ստինք­նե­րը ամ­փո­փող «Լ + Վ» հպան­ցիկ սի­րո բա­նաձևը... Ընդ որում «+» նշա­նը տեղ էր գրա­վել կրծ­քի կենտ­րո­նում և բաղ­կա­ցած էր ըն­դա­մե­նը հինգ խա­ղո­ղա­հա­տի­կից: 
Կա­րիք չկա էլ բա­ցատ­րե­լու, որ իմ խն­դիրն էր՝ վեր­ծա­նել այդ գրու­թյու­նը լեզ­վիս շոշ­ա­փե­լի ին­տերպ­րե­տա­ցի­ա­յով՝ գուշ­ա­կե­լու հա­մար դրան վի­ճակ­ված վախ­ճա­նը:
Ոչ մի ան­գամ ու ոչ մի տեղ խա­ղողն էդ­քան ան­մո­ռա­նա­լի ու ան­մա­հա­կան համ չի ու­նե­ցել, որ­քան Լե­նա­յի մարմ­նից լեզ­վովս հայ­թայ­թած-­տա­ռա­պած ամեն մի խա­ղո­ղա­հա­տի­կինն էր... Ասես խա­ղող չլի­ներ: Ասես խա­ղո­ղա­հա­տի­կի մեջ ամ­փոփ­ված ու խտաց­ված մի տա­կառ կա­գոր լի­ներ, որի քա­ռորդ ումպն ար­դեն հե­րիք է փե­րի­նե­րի հետ  մարդ­կան­ցից լք­ված դրախ­տա­վայր փո­խադր­վե­լու հա­մար:
Իմ բո­ցա­վառ հունձ­քից Լե­նան քիչ էր մնում խել­քը թռց­ներ...
Վեր­ջին հա­տիկ­նե­րը, իբրև մեր առ­ժա­մա­նակ մի­ա­ձուլ­ման խորհր­դա­նիշ, շուր­թե­րովս դրե­ցի Լե­նա­յի այր­վող շուր­թե­րին:
Մենք համ­բուր­վե­ցինք:
Եր­կար, ան­կուշտ ու ամեն ինչ ան­տե­սող համ­բույ­րով:
Հե­տո մեր գի­նով­ցած շուր­թե­րը շուրջ­պար բռ­նե­ցին միմ­յանց մար­մին­նե­րի վրա, ու ես տի­րե­ցի աղջ­կան այն հաս­տատ հա­մոզ­մամբ, որ այ­սօր նա ընտ­րել է ինձ, ու ես եմ թիվ մե­կը նրանց մեջ, ով տեն­չա­ցել ու տեն­չում է Լե­նա­յի գե­ղաս­քանչ մար­մի­նը...

Ռա­կի­րով­կա

Լս­վեց զան­գու­լակ­նե­րի խուլ ու քաղց­րա­հունչ ղո­ղանջ... Այդ քաղց­րա­նուշ ղո­ղանջն անուրջ­նե­րից սթափ­վա­ծիս մի պահ ծա­նոթ թվաց ու չա­րա­գուշ­ակ: Ես հիշ­ե­ցի բրոն­զա­ձույլ բռ­նա­կով դու­ռը և սար­սա­փից նվա­ղած ու գու­նատ­ված շրջ­վե­ցի...
- Լպս­տի,- հրա­մա­յեց 40-ին մոտ, պիրկ կրծ­քով տի­կի­նը:
Օլե­գի մայրն էր՝ տի­կին Մե­գե­րան: Եվ ե՞րբ էր հասց­րել մտ­նել... Եվ ե՞րբ էր հասց­րել ըն­թաց­քում մեր­կա­նալ...
Նրա կուրծ­քը դս­տեր այդ նույն ար­ժա­նի­քից պա­կաս դյու­թիչ չէր:
- Քա­նի որ աղջ­կանս աղջ­կու­թյունն առար, լպս­տիր:
Ես հմայ­վա­ծի պես նետ­վե­ցի ինձ հրամց­ված կրծ­քե­րը լա­փե­լու: Խեղճ կին, մտա­ծում էի ես, երևի ամու­սի­նը վա­ղուց ու­րիշ­ի ստինք­ներն է խժ­ռում: Կամ գու­ցե... Թքած, ինչ լի­նում է լի­նի...
Մայ­րը հասց­րեց լրիվ մեր­կա­նալ ու ինձ հրե­լով դե­պի թախ­տը հետևանց հեծ­նեց ինձ, ավե­լի ճիշտ՝ «թամբս», ու վար­գե­լով ինչ­պես ար­քա­յա­կան որ­սի դուրս եկած ամա­զո­նու­հի՝ առօ­րե­ա­կան տո­նով հար­ցու­փորձ արեց դս­տե­րը եղ­բոր՝ Օլե­գի մա­սին...
- Ես գի­տեմ՝ մի օր նա էլ հոր պո­չը կբռ­նի ու կչք­վի էս­տե­ղից,- թռչ­կո­տե­լով վան­կար­կում էր Օլե­գի մայրն ու ձեռ­քե­րով շփում ու շո­յում ազդ­րերս: Նրա ներ­սում չա­փա­զանց հա­ճե­լի էր...
Լե­նան, որ ար­դեն հասց­րել էր շո­կից դուրս գալ, այդ ամ­բողջ ժա­մա­նակ պա­կաս բա­վա­կա­նու­թյուն չէր ստա­նում մո­րը նա­յե­լով:
Հե­տո նրանք տե­ղե­րը փո­խե­ցին: Զար­մա­նում եմ՝ ինչ­պես ուշ­ա­կո­րույս չե­ղա այդ կա­նանց ավ­յունն ինձ վրա ըն­դու­նե­լով:
«Տես­նես ինչ կա­նի Օլե­գը, եթե հա­րա­զատ­նե­րի գր­կում բռ­նաց­նի մտե­րիմ ըն­կե­րո­ջը»,- մտա­ծում էի ես անաս­նա­կան վա­խով, ու ի՞նչն էր տա­րօ­րի­նակ. դա ինձ ավե­լի գրգ­ռեց ու մղեց առա­վել հան­դուգն հնարք­նե­րի...
Ոտ­քի թա­թե­րով գրգ­ռե­լով նրանց եր­կու­սի ամո­թույ­քը՝ ես մայր ու աղջ­կան հե­նե­ցի տան սյու­նին ու գրո­հե­ցի նրանց թի­կուն­քից՝ «հար­պունս» խրե­լով մեկ այս, մեկ այն «շնաձ­կան» մեջ...
Ինձ­նից դուրս ժայթ­քած շի­թը վերջ­նա­կա­նա­պես ցն­ցեց մար­մինս: Հի­մա նրանք մի­ա­բե­րան լպս­տում էին ինձ ու չէ­ին կշ­տա­նում...
Շու­տով  նույն եռան­դով ինձ տաշ­տի մեջ մի լավ լո­ղաց­նե­լով ու հետն էլ լրա­ցու­ցիչ գուր­գու­րե­լով ու կա­տա­կե­լով՝ Օլե­գի մայրն ու քույ­րը վրաս նե­տե­ցին ահ­ռե­լի չափ­սե­րի ցամ­քո­ցը և ոտ­քից գլուխ չո­րաց­րին մար­մինս: 
Ես էդ­պես տկ­լոր էլ սկ­սե­ցի վրա-վ­րա կուլ տալ այդ բազ­մաշ­նորհ էգե­րի սար­քած ճաշ­ե­րը՝ ան­գամ ինձ հա­մար անակն­կալ ու ան­սո­վոր ախոր­ժա­կով, խմե­ցի գետ­նախն­ձո­րից քաշ­ած օղին, և թթու դրած ծաղ­կա­կա­ղամ­բով ու մսա­կար­կան­դա­կով եզ­րա­փա­կե­լով իմ աշ­խար­հա­ցունց կե­րու­խու­մը, շտապ հրա­ժեշտ տվե­ցի տան­տի­րու­հուն ու աղջ­կան՝ ինձ բաց թո­ղել չցան­կա­ցող այդ հրեշ­տա­կա­յին աղու­նիկ­նե­րին:

Օլե­գի հեր­թա­կան խեն­թու­թյու­նը

Օլե­գին այդ­պես էլ չհան­դի­պե­ցի ոչ այդ, ոչ էլ հա­ջորդ օրե­րին: Ու թեև հե­տո իմա­ցա, որ մեկ էլ խել­քին փչել է ու­սա­պար­կը շա­լա­կած անց­նել հոր տա­ռա­պան­քի ու­ղի­նե­րով, եր­բեք չխի­զա­խե­ցի 100 վերս­տից  պա­կաս հե­ռա­վո­րու­թյամբ անց­նել նրանց առանձ­նա­տան մո­տեր­քով...
Մի­այն մեկ ան­գամ շատ ամիս­ներ անց ես բախ­վե­ցի չգի­տես ուր վա­զող Լե­նա­յին ու քա­ղա­քա­մերձ ան­տա­ռի բա­ցա­տում էդ­պես ոտի վրա էլ նրան տի­րե­լով, տե­ղե­կա­ցա, որ Օլե­գը գտել է հո­րը, և իրենց հա­ղոր­դել, որ հայ­րը ողջ­-ա­ռողջ է՝ տո­գո­րա­պինդ կաղ­նե­փայ­տի պես մա­գա­ղա­թա­գույն երե­սով և կրա­կոտ աչ­քե­րով, և որ ին­քը հոր հետ կվե­րա­դառ­նա գի­տար­շա­վի ավար­տից հե­տո:
Մենք բա­ժան­վե­ցինք այն­պես թեթևու­թյամբ, ասես վա­ղը հան­դի­պե­լու էինք...
Բայց շա­բաթն ուր­բա­թից շուտ եկավ, ու մի ամիս չան­ցած ես արթ­նա­ցա Նով­գո­րո­դի Մո­րոզ­կո խու­տո­րի փայ­տաշ­են հյու­ղա­կում ու ստիպ­ված էի դեռ եր­կար տա­նել գյու­ղա­կան կյան­քի ան­փա­րատ ձանձ­րույ­թը: